တညင္းသီး အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

တညင္းသီး အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
=====================

တညင္းသီးကို ႀကဳိက္တဲ့လူလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ တညင္းသီး ပါ။ တညင္းသီးကုိ English လုိ Djenkol Bean လုိ ့ခၚၿပီး၊ သူ ့ရဲ ့ Scientific name ကေတာ့ Pithecolobium -lobatum လုိ ့ေခၚပါတယ္။ တညင္းသီးမွာ လူကုိအက်ဳိးျပဳတဲ့ ဗီတာမင္ဓာတ္ပါ၀င္မႈ မ႐ွိပါဘူး။ သူ ့မွာ ပါ၀င္တာကေတာ့ လူကုိ ဒုကၡေပး ႏုိင္တဲ့ အဆိပ္ဓာတ္ပါ။ တညင္းသီးမွာ Djenkolic acid ဆုိတဲ့ အဆိပ္ေတြ ၀.၃% ကေန ၁.၃% အထိပါ၀င္ပါတယ္။ တညင္းသီးဟာ အဆိပ္သင့္တတ္တဲ့ အစားအစာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ တညင္းသီးအဆိပ္သင့္တာကုိ Djenkilism လုိ ့ခၚပါတယ္။ အဆုိး႐ြားဆုံးကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ႏွစ္ခုစလုံး တစ္ၿပဳိင္နက္ပ်က္စီးၿပီး အသက္ဆုံး႐ႈံးတဲ.အထိ ျဖစ္ႏုိင္တာပါပဲ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တညင္သီးေပါတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္၊ ပဲခူးတုိင္း၊ ေ႐ြက်င္နဲ. သံေတာင္ႀကီးေဒသေတြမွာ တညင္းသီးအဆိပ္သင္.မႈ အမ်ားဆုံးေတြ ့ရပါတယ္။ တညင္းသီးေပါတဲ့ ရာသီမွာ အဆုိးဆုံးျဖစ္ၿပီး ႏွစ္စဥ္ အဆိပ္သင့္မႈေၾကာင့္ အသက္ဆုံး႐ႈံးမႈေတြ ႐ွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အဆိပ္သင့္တဲ.အခါ ေဆး႐ုံ တက္ေရာက္ၿပီး စနစ္တက်ကုသမႈ မခံယူရင္ေသဆုံးဖုိ ့လမ္း ပုိမ်ားတယ္လုိ ့ဆုိပါတယ္။

အဆိပ္သင့္ၿခင္း

တညင္းသီးအဆိပ္ရဲ ့ ဖြဲ.စည္းပုံေမာ္လီက်ဳးကေတာ့ အပ္ေခ်ာင္းပုံေလးေတြကုိ ပုတီးသီသလုိ သီထားတဲ့ပုံျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္႐ွည္ၿပီး တစ္ခုနဲ ့တစ္ခု အလြယ္တကူ ခ်ိတ္တြယ္ႏုိင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ ့ ခႏၶာကုိယ္မွာ အဆိပ္ေတြ၀င္လာရင္ အသည္းက ပ်က္ျပယ္ေအာင္လုပ္ေပး ပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ကေတာ့ ခႏၶာကုိယ္ကအညစ္အေၾကးေတြကုိ စြန္ ့ထုတ္ေပးပါတယ္။ တညင္းသီးစားလုိက္ရင္ ပါ၀င္တဲ့အဆိပ္ေတြဟာ ေသြးထဲကုိ အရင္ေရာက္သြားပါတယ္။ ၿပီးတဲ့အခါ အသည္းကုိေရာက္ပါတယ္။ အသည္းဟာ ခႏၶာကုိထဲကုိ ေရာက္လာတဲ့ အဆိပ္ေတြကုိ ပ်က္ျပယ္ေအာင္လုပ္ေပးႏုိင္ေပမယ့္
တညင္းသီးမွာပါတဲ့ အဆိပ္ကုိေတာ့ ပ်က္ျပယ္ေအာင္မလုပ္ႏုိင္ဘူးလုိ ့ဆုိပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေက်ာက္ကပ္ကေန စြန္ ့ထုတ္ဖို ့ႀကဳိးစားရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တညင္းသီးအဆိပ္ေမာ္လီက်ဳးရဲ ့ တည္ေဆာက္ပုံေၾကာင့္ ဆီးျပြန္ငယ္ေလးေတြ ပိတ္ဆုိ ့တတ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အပ္ေခ်ာင္းပုံအဆိပ္ေမာ္လီက်ဳးေတြကထုိးလုိ. ေသြးေၾကာေလးေတြ ေပါက္တတ္္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ဆီးသြားရင္ ေသြးပါတာ၊ ဆီးသြားနည္းတာေတြ ျဖစ္လာပါမယ္။ ပုိၿပီးဆုိးလာတဲ့ အခါ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိတ္ၿပီး ဆီး လုံး၀သြားလုိ ့မရျဖစ္လာပါမယ္။ ေက်ာက္ကပ္ႏွစ္ခုစလုံးက ဆီးမထြက္ႏုိင္လုိ ့ တင္းလာၿပီး မခံမရပ္ႏုိင္ေအာင္ နာက်င္လာပါမယ္။ ေသြးထဲမွာ Urea နဲ ့ အဆိပ္အေတာက္ေတြမ်ားလာၿပီး ေဆး႐ုံကုိ အခ်ိန္မီ တက္ေရာက္ကုသမႈမခံယူရင္ အသက္ေသဆုံးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါကုိ ႐ုတ္တရက္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း (Acute renal failure) လုိ ့ခၚပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္သန္.စင္စက္ (Renal dialysis) နဲ ့ အခ်ိန္မီကုသ ႏုိင္မွသာ အျမန္ဆုံးသက္သာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တညင္းသီးစားမယ္ဆုိရင္

တညင္းသီးမွာပါတဲ့ အဆိပ္ဓာတ္ဟာ ေရမွာအနည္းငယ္သာ ေပ်ာ္၀င္တဲ့ အဆိပ္မ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ ေပ်ာ္၀င္ႏႈန္းက ၀.၅% သာျဖစ္ပါတယ္။ တညင္းသီးကုိ ျပဳတ္လုိက္ရင္ အဆိပ္ဓာတ္နည္းနည္းသာ ေပ်ာ္၀င္ၿပီးျပည္ ့၀သြားတဲ့အတြက္ အဆိပ္ေတြ ထပ္ၿပီးမေပ်ာ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေရနဲ ့ၿပဳတ္တဲ့အခါ တစ္ႀကိမ္တည္းနဲ ့ မလုံေလာက္ပါဘူး။ အနည္းဆုံး သုံးႀကိမ္မွ ငါးႀကိမ္ထိ ေရမ်ားမ်ားနဲ ့ ျပဳတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ျပဳတ္ၿပီတဲ့ ေရေတြကုိလည္း သြန္ပစ္ၿပီး ေရအသစ္နဲ ့ ထပ္ျပဳတ္ရမွာပါ။ ဒါဆုိရင္ေတာ့ အႏၱရာယ္ေတာ္ေတာ္ေလ်ာ့သြားမွာပါ။ တညင္းသီးအဆိပ္ဟာ 300ֹC ေက်ာ္မွသာ ဓာတ္ျပယ္ပ်က္စီးပါတယ္။ ေရဆူမွတ္ဟာ 100ֹC သာ႐ွိတာေၾကာင့္ဘယ္လုိမွ ဓာတ္မျပယ္ႏုိင္ပါဘူး။ တကယ္လုိ.မ်ား မီးဖုတ္ၿပီးစားရင္ အဆိပ္ေတြဟာ ဓာတ္လည္းမျပယ္၊ အျပင္လည္းမေရာက္ေတာ့ 100% ခႏၶာကုိယ္ထဲေရာက္ၿပီး ဒုကၡေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ တညင္းသီးကုိ ဆားရည္မွာ ၾကာၾကာစိမ္ၿပီးစာရင္ေတာ့ အဆိပ္ေတြေတာ္ေတာ္ေလး ေလ်ာ့နည္းသြားတယ္လုိ ့ဆုိပါတယ္။ တညင္းသီး အဆိပ္ဟာ ဆားရည္မွာ အလြယ္တကူ ေပ်ာ္၀င္ပါတယ္။ သိပၸံနည္းအရ pH မ်ားေလေလ ေပ်ာ္၀င္မႈ Solubility မ်ားေလေလျဖစ္ပါတယ္။

အနံ ့ၿပင္းျပင္း၊ အဆိပ္ျပင္းျပင္း

တညင္းသီးစားၿပီးတဲ့အခါ ပါးစပ္မွာနံေနတာ၊ ဆီးသြားရင္ အနံ ့ဆုိးတာေတြဟာ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ အဆိပ္ေတြ၀င္ေနၿပီလုိ ့ဆုိလုိတာပါပဲ။ တညင္းသီးအဆိပ္နဲ ့ ပတ္သက္ၿပီး WHO(1970), South East Journal of Tropical Medicine(1978) စသျဖင့္ ထုတ္ျပန္ေရးသားထား တာေတြလည္း႐ွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စားၿပီးရင္ ခႏၶာကုိယ္ကုိလည္း ဒုကၡေပးသလုိ အိမ္သာထဲမွာလည္း အနံ ့ဆုိးေပးတဲ့ ဒီလုိအသီးကုိ အာလံုး တတ္ႏုိင္သမွ်ေတာ့ မစားသင့္ဘူးလုိ ့ထင္ပါတယ္။


< ..... ဒါေပမယ့္ ေျပာမရတဲ့သူႏွစ္ေယာက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့မွာရွိတယ္ဗ် .... :P ..... > 

                                                                                                   စာဆိုစစ္သည္